-
1 adjugo
ad-jugo, āvī, ātum, āre1) присоединять (animam, sc. corpori Pac); сопрягать, сочетать ( adjugata corpora Lact)2) с.-х. подвязывать ( vitem PM) -
2 amputo
am-puto, āvī, ātum, āre1) обрезывать, подрезывать, обстригать (ramos inutiles H; vitem C); отрезывать, отрубать, отсекать (manūs alicui Sen; caput T); ампутировать ( quidquid est pestifērum C); стричь ( capillos PJ); откусывать ( caudam PM); оскоплять ( aliquem Sen)2) урезывать, уменьшать, сокращать (longa colloquia SenT; numerum legionum T)infracta et amputata loqui C — говорить отрывисто, не заканчивая фраз -
3 attondeo
at-tondeo, tondī, tonsum, ēre1) обстригать ( caput CC); обрезывать, подчищать ( vitem V)2) поэт. объедать, обгладывать, общипывать (capellae attondent virgulta V; attonsa arva Lcn)3) уменьшать, умалять ( laus attonsa Lacōnum C) -
4 circumfirmo
circum-fīrmo, —, —, āre -
5 coerceo
co-ērceo, cuī, citum, ēre [ arceo ]1) сдерживать, удерживать, держать в границах, в рамках ( linguam Ap)c. capillos vittā O — укреплять волосы повязкойc. frenis ora equi O — сдерживать коня уздой2)а) не давать воли, стеснять, ограничиватьc. aliquem spatio arcto O — заключить кого-л. в тесные рамкиб) обуздывать ( libidines male coērcitae T); пресекать, предотвращать ( peccata Ap); подавлять, усмирять (iras L; seditionem L, T; cupiditates C); поддерживать дисциплину, держать в повиновении ( turbam H); укрощать, смирять, карать ( aliquem vinclis verberibusque C)c. vitem Col, C — подрезывать (подстригать) виноградmundus omnia complexu suo coercet C — мир охватывает (окружает, объемлет) всё (держит всё в своих объятиях)qua circum colli (v. l.) lorīca coērcet Lcr — там, где кольчуга покрывает (охватывает) шеюc. verba numeris O — связывать слова числовой закономерностью, т. е. подчинить речь определённому размеру -
6 colo
I cōlo, āvī, ātum, āre [ colum 1. ]процеживать, очищать (ceram, aquam Col; aurum Ap); просеивать ( aliquid cribro Col)amnes retibus c. Man — ловить рыбу неводамиII colo, coluī, cultum, ere1) обрабатывать, возделывать (agrum C; arva Q; hortum QC)2) разводить, взращивать (vitem C; arbores H; poma O)3) обитать, жить, населять (nemora, montes silvasque Lcr; urbem C; circa utramque ripam Rhodăni L)4) иметь попечение, заботиться, окружать вниманием (aliquem observare et c. C)terras hominumque c. genus H (о богах) — охранять ( или осыпать благодеяниями) землю и человеческий родse opulenter c. Sl — жить в довольстве (роскоши)5) усердно заниматься, деятельно осуществлять, насаждать или изучать (c. artes et studia C)c. amicitiam Pl etc. — соблюдать обязанности дружбыc. virtutem C — вести добродетельную жизньc. justitiam C — соблюдать справедливостьc. innocentiam Q — вести непорочную жизньvilīter semet ipsum c. Ap — недостойно вести себяamorem alicujus rei c. V — питать любовь к чему-л.fidem rectumque c. O — жить праведноc. servitūtem apud aliquem Pl — быть рабом у кого-л.vitam c. Pl, C etc. или aevum c. Lcr — жить, существоватьviam inopem c. Ter — жить в бедности6) украшать ( lacertos auro QC)7) культ. почитать, чтить (aliquid pro deo QC; Latōnam per aras O; deos aris PJ; sacrarium summa caerimoniā Nep)falsos c. deos Lact — поклоняться ложным богам8) почитать, уважать, оказывать внимание (aliquem donis c. L)Atticus a M. Antonio absens littĕris colebatur Nep — когда Аттик находился в отсутствии, М. Антоний удостаивал его письмамиaliquem magistrum c. Ap — чтить кого-л. как (своего) учителя9) (с кем-л.) обходиться, обращаться, поступатьc. aliquem artē Sl — обращаться с кем-л. сурово. — см. тж. colens -
7 compesco
compēsco, pēscui, —, ere [одного корня с parco ]а) сковывать, сдерживать (aliquem catenā H; перен. animum frenis H; linguam Pl)digito c. labellum погов. J — не проронить ни словаб) унимать (infantium fletum Sen; furialia bella Sil); подрезывать (vitem Col; ramos fluentes V); удерживать в известных пределах, ограничивать, локализовать, тушить ( incendia PJ); укрощать ( equum freno Tib); подавлять, обуздывать (furorem O; vitia Sen; metus improbos compescit PS); усмирять (legiones Su; seditionem T); переставать, прекращать (dicere injuste Pl) -
8 consuesco
cōn-suēsco, suēvi, suētum, ere1)а) привыкать, иметь привычку (facere aliquid Vr, Cs etc.; alicui rei или ad aliquid PJ, Q etc.)adeo in tenĕris c. multum est V — так велика сила первых (ранних) привычекaliquid, quo non consuevimus uti Lcr — нечто непривычное для насc. cum aliquo Ter, Pl — сойтись (сблизиться, сдружиться) с кем-лб) pf.consuevi ( = soleo) имею обыкновение ( consuĕtus gallus aurōram vocare Lcr)quod accidĕre consuēvit C и sicuti fieri consuevit Sl — как принято, как обыкновенно делается (бывает)c. juvencum aratro Col — приучить молодого быка к плугу -
9 curo
cūro, āvī, ātum, āre [ cura ]1) заботиться, иметь попечение, печься, интересоваться, не оставлять без внимания (negotia aliena C; preces alicujus H; injurias sociorum Sl; rebus publicis Pl — dat.)nihil omnino c. C — быть ко всему равнодушнымse remque publicam c. Sl — соблюдать интересы как свои, так и государственныеliberos educandos c. C — заботиться о воспитании детейcura, ut valeas (в письмах) C — будь здоровc. aliquid faciendum Cs — приказать сделать что-л.c. alicui aliquid C etc. — добыть (достать, устроить) кому-л. что-л.; (в fut. иногда в смысле угрозы)2) ухаживать, холить (corpus Lcr etc.; cutem H; parentem suum Pl); обслуживать ( dominum Pl); угощать ( amicos suos Pl); очищать, подчищать ( vitem falce PM)3)а) лечить, исцелять (vulnus L; morbum CC)medice, cura te ipsum погов. Vlg — врачу, исцелися сам4) уважать, почитать (aliquem PJ etc.)5) приготовлять (cibum Vr; cenam Pl)6) обряжать, хоронить (cadaver Su; corpus exanimum QC)7) приобретать, покупать ( aliquid alicui C)8) уплачивать, вносить (alicui curanda sunt HS decies centena milia C = сто тысяч сестерциев)9)а) распоряжаться ( aliquam rem)c. cenae mandata Pt — хлопотать насчёт заказанного ужинаб) руководить ( bellum L); управлять ( res Romae L); командовать ( legiones T)10) совершать (sacra L, C); чтить священными обрядами ( prodigia L) -
10 dispergo
di-spergo, persī, persum, ere [ spargo ]1)а) рассыпать, рассеивать, разбрасывать (membra per agros Poëta ap. C; milites dispersi Cs); разбрызгивать ( cerebrum Ter)dispersum bellum C — война, ведущаяся в разных местахdispersa capillos (acc. graec.) Lcn — с развевающимися волосамиd. vitam in auras V — испускать дух, умеретьб) забрызгивать ( viam cerebro Ter)2) разносить, распространять (falsos minores T)5) двигать во все стороны, размахивать (d. brachia et crura CC) -
11 disraro
dis-rāro (dīrāro), —, ātum, āre1) разрежать (arundinetum, vitem Col)2) разжижать, разбавлять (sc. cibum CA) -
12 ejicio
ējicio, jēci, jectum, ere [ e + jacio ]e. se — броситься (foras L; ex navibus bAl), ринуться, хлынуть (ex castris Cs; in agros L)2) причалить, пригнать, пристать к берегу (e. naves in terram Cs, ad Chium L); выбросить на берег ( classis ejicitur ad insulam L)ejectus litore V, in litore Cs и in litora L — выброшенный на берег (потерпевший кораблекрушение)3) изгонять (aliquem ex oppido Cs; finibus Sl; domu и domo C, Cs; aliquem civitate Sl и e civitate Nep; in exsilium C); исключать (aliquem de senatu L, e senatu C, L и senatu PJ), прогнать, разогнать, подавить (e. curam ex animo Pl; amorem ex corde Ter)4) вырывать, удалять ( dentes CC); отнимать, лишатьējectus die St — лишённый зрения, слепойse e. — вырываться, прорываться ( voluptates subito se ejiciunt C)e. stirpes rei alicujus C — вырвать с корнем (искоренить) что-л.5) извергать (mare extra litus ejectum Sen; e. hanc sentīnam hujus urbis C); извергать из организма, выплёвывать ( sanguinem PM)e. linguam C — высунуть язык6) отвергать, отбрасывать ( rationem Stoicorum C); освистывать, ошикать (oratorem, histrionem C, rhH.; et actorem et carmen Sen)7) издавать (vocem Lcr, C)9) (тж. e. partum VM) производить аборт10) ( о растениях) выпускать, давать ( vitem ex se Vr) -
13 enodo
ēnōdo, āvī, ātum, āre [ e + nodus ]1) развязывать узлы, распутывать ( laqueos AG); удалять узлы, сглаживать ( vitem Cato)e. arcum Ap — снимать с лука тетиву (завязанную узлом)2) объяснять, толковать (fata Ap; nomina C) -
14 exputo
I ex-puto, āvī, ātum, āreподчищать, подрезать ( veteranam vitem Col)II ex-puto, āvī, ātum, āreрассматривать, разбирать ( aliquam rem Pl); постигать, понимать (e. non posse Plancius ap. C) -
15 felix
I fēlīx, īcis adj. [одного корня с fecundus ]1) плодородный, плодоносный (arbor Cato; regio O)Arabia f. PM — плодородная Аравия2) оплодотворяющий ( limus V)3) счастливый, благоденствующий, блаженный (vir C; saecula O)ita sim f.! Prp — клянусь своим счастьем!f. alicujus rei H, PM (ad aliquam rem C, Cld, aliquā re H, V, L etc., in или ab aliquā re C etc.) — счастливый чём-л. (в каком-л. отношении)parum f. in amicos Pt — не очень-то счастливый в друзьях4) богатый (ager Tib; rus St)6) благоприятный, приносящий (сулящий) счастье (omen O; f. alicui esse L etc.)dies f. ponere vitem V — день, благоприятствующий посадке виноградаquod bonum, faustum, f. fortunatumque sit! C — в добрый час! ( официальная формула)7) радующий, отрадный, освежительный, живительный ( poma O)II felix, icis f. v. l. = filix -
16 fingo
fīnxī, fictum, ere1) прикасаться, гладить, ласкать ( manūs aegras manibus amicis O)2) образовывать, формировать, ваять (ceram ad suum arbitrium C); лепить, изображать (panem Sen; aliquid ex argilla PM)ars fingendi C — ваяниеimago ficta C — изваяние, статуяf. favos C — строить (лепить) сотыf. nidos C — вить гнёзда3) облизывать ( aliquid linguā V)4) обучать, воспитывать (oratorem, animos C; fingi ad rectum H); объезжать ( equum H); перестраивать ( vitam C)5) создавать, творить ( natura fingit hominem C); сочинять ( versus H)6) представлять, воображать, помышлять ( aliquid cogitatione C)ex suā naturā aliquem f. C — судить о ком-л. по себеfinge datos currus: quid ages? O — допустим, что колесница дана (тебе): что ты станешь делать? ( слова Феба Фаэтонту)7) выдумывать, измышлять (opprobria, crimĭna in aliquem H, C; f. non visa H)f. verba Sl — лгатьficta rerum H — пустяки, вздор8) притворяться, прикидываться, напускать на себя (f. stultitiam Su; f. vultum O Cs; f. dolorem J; nihil fingain, nihil dissimulem C)9) приводить в порядок ( vitem putando V); приглаживать (crinem V; manibus comas Tib)fingi Pl, Ph и se f. O — наряжаться, охорашиваться10) приводить в соответствие, сообразовывать (f. se ad aliquam rem или ex aliqua re C); устраивать, организовывать, затевать ( fugam Pl); подготовлять, замышлять ( profectionem Just). — см. тж. fictus -
17 fulcio
fulsī, fultum, īre1) укреплять подпорами, подпирать (porticum C; vitem C; caelum vertice V — об Атланте)fultus aliquā re H — упирающийся во что-л., стоящий на чём-л.fultus pulvīno LM (cervicalibus Pt) — покоящийся (лежащий) на подушке2) поддерживать (amicum labentem C; rem publicam subsidiis C); ободрять ( aliquem litteris C)3) укреплять, запирать (postes obĭce V; januam serā O)4) подкреплять (aliquem cibo Col, Sen etc.)5) ступать, попирать ( pedibus pruīnas Prp)aerumnis cor fultus Pers — с сердцем, отягчённым горестями -
18 immitto
im-mitto, misī, missum, ere1) отпускать, отправлять, посылать (servos in urbem C; gladiatores in forum C; milites in stationes L)2) проводить, отводить (aquam canalibus Cs; cloacam privatam in publicam Dig)3) вводитьi. aliquem in bona C — ввести кого-л. во владение имуществом4) всовывать, продевать ( collum in laqueum C)5) набрасывать, надевать, обматывать ( mappam circa cervices Pt)6) пускать, бросать, метать (pila in hostes Cs; calĭcem in faciem alicujus Pt; aliquid in undas, in flumen Cs)immitti и i. se — бросаться, устремляться (in medios hostes C, L)immitti undis O и i. corpus in undas O — броситься в волны7) напускать, спускать, натравливать ( canes V)8)а) подсылать, подговаривать ( aliquem ad spoliandam aram C)eum a Cicerone immissum dicebant Sl — говорили, что он подослан Цицерономб) насылать (alicui duras i. curas V)9) причинять, наносить ( injuriam alicui C)10) внушать (timorem V; amorem SenT)i. alicui fugam V — обращать кого-л. в бегство11) вбивать, вставлять ( tigna in flumen Cs); впускать, вплетать ( aurum filis O); прививать ( plantas V)13) пускать, давать волю (i. juga = equos jugales V)i. habenas и frena V etc. — отпустить поводья, перен. поплыть на всех парусахi. equum ad legionem C — пустить коня (поскакать во всю прыть) к легионуi. vitem Vr — дать винограду свободно растиpalmes laxis immissus habenis V — свободно (дико) растущий побегi. rudentes velis PJ — распустить паруса15) отпускать, отращиватьimmissus — отпущенный, длинный (barba V, Sen; capilli O) -
19 mordeo
momordī (memordī Pl, AG), morsum, ēre1) кусать, грызть (canes mordent C, QC; m. frenos Tib)m. humum V (arēnas O) ore — пасть на поле сражения, погибнуть в бою2) жалить ( pulex mordet M)3) есть, пожирать ( pabŭla dente O); обгладывать ( vitem V); проедать ( aliquid de patrimonio suo AG)4) захватывать, вцепляться ( fibula mordet vestem O)hoc tene, hoc morde Sen — твёрдо помни следующее6) врезываться ( vomer mordet terram PM); размывать, омывать ( amnis mordet rura H)7) жечь (folia mordentes, sc. urtīcae PM); обжигать ( frigora mordent H)8) мучить, терзать, донимать ( paupertas mordet C)9) язвить, уязвлять, задевать, глубоко оскорблять, огорчать (aliquem dictis O; epistulae tuae me mordent C) -
20 obtrunco
ob-trunco, āvī, ātum, āre1) обрезывать, обрубать ( vitem Col)2) рубить, резать на куски, убивать (cervos ferro V; graves mero, sc. Trojanos Pt)
- 1
- 2
См. также в других словарях:
VITEM dare — apud Aelium Spartianum, Hadriano, c. 10. nulli vitem, nisi robusto ac bonae famae, dedit: est Centurionem facere. His enim cum ad in muneris promoverentur, vitis in manu dabatur, verberando militi, qui deliquisset, unde Vitis Centurionatus… … Hofmann J. Lexicon universale
vigne — Vigne, Vinea, Vitis. Jeune vigne, ou vigne nouvelle, Nouelletum, Malleolus. Vigne sauvage, ou bastarde, Taminia, Labrusca. Vignes de bon complant, Generosae vites. Basse vigne, Humilis vitis. Vigne blanche, ou Coulevrée, Bryonia. Vignes couchées… … Thresor de la langue françoyse
VITIS Aurea — in Templo Hierosoly mitano secundo, celebris olim, e qua boti inusitatâ magnitudine dependebant, supra ipsum Templi ostium et quidem supra coronas aureas et argenteas, intra quas aureae catenae suspensae erant, fuit collocata. Docet autem… … Hofmann J. Lexicon universale
TORNEUTICE — Ars, Graece Τορνευτικὴ, a Theodoro Samio inventa, sicut Toreutice, de qua supra, a Phidia, Plinio, l. 7. c. 56. Normam auteni et libellam et tornum et clavem Theodorus (invenit) Samius. Ubi tornus, Graece τόρνος, instrumentum est, in quo ligna… … Hofmann J. Lexicon universale
VITIS — I. VITIS an a vieo, quod lenta; an a vi, quâ flectitur; an quod invitat ad bibendum? jure apud priscos magnitudine suâ inter arbores numerata est, ut infra videbimus. Hujus plantandae inventum, ad Bacchum, ad Oenum, ad alios: putandae, ad asinum … Hofmann J. Lexicon universale
MASSILIA — Graecis Μασσαλία, de qua Florus l. 4. Epitom. Rerum Rom. c. 2. Massilia, inquit Graecula civitas: non pro mollitie nominis, et vallum rumpere. et incendere machinas ausa, et congredi navibus: five quod μάσσειν mollire significat, sive quod… … Hofmann J. Lexicon universale
SILENUS — I. SILENUS Bacchi nutritius et Paedagogus, semper asinô vehi solitus: quem Aratus, in gratiam alumm, inter sidera translatum dicit. Silenos vero provectioris aetatis Satyros dici, affirmat Pausan. l. 1. quos ebrios, ut plurimum, fingunt. Unde… … Hofmann J. Lexicon universale
provigner — une vigne, Supplantare, Deponere semina sulco, Propagare vitem, Deprimere vitem in terram. Provigner des proces, Faire proces de proces, Litium sementem facere, Lites e litibus serere, B … Thresor de la langue françoyse
Kuh — 1. A Kü moalkat trog a Hols. (Nordfries.) – Johansen, 72. Die Kuh milcht durch den Hals. 2. A Kuh söüft â méa, ässe vertroa kô. (Henneberg.) Auch eine Kuh säuft wol mehr als sie vertragen kann. Mit Anwendung auf Säufer. 3. A Küh wal t egh wed,… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
Car Clinic — ist ein Marktforschungsinstrument der Automobilindustrie. Bei einer Car Clinic werden den Testpersonen in einem Teststudio („In Hall“) oder auf einer abgesperrten Teststrecke Testfahrzeuge gemeinsam mit den entsprechenden Wettbewerbsfahrzeugen… … Deutsch Wikipedia
Freies Assoziieren — Die Freie Assoziation ist eine Methode der psychoanalytischen Therapie Sigmund Freuds. Der Patient soll in der Therapie seinen Einfällen (Assoziationen) zu Personen, Ereignissen, Dingen oder Symbolen völlig freien Lauf lassen, ohne seine… … Deutsch Wikipedia